[De foto boven Kasteel Haag rond 1930].
Hof aen gen Eijndt, Hof Aengeneyndt, Hof aen gen Ende, Hof aan gen Endt
Voor zover ik heb kunnen nagaan werden de hoven met de namen aen gen Eijndt, aen gen Ende, aan ghen Endt en Aengeneyndt bewoond door horigen boeren. Zie Wat zijn hoven? Ik ging er eerst vanuit dat geen enkele Angenent een pachtboer was en dat ze allemaal horige boeren waren. Maar later kwam ik Jan Aengenendt tegen, een pachtboer in Elten. Dat wil niet zeggen dat deze Angenenten per se heel arm waren, ze woonden en werkten immers op een hoeve. Ze hoorden bij een pachtboer zoals hieronder op het overzicht ook te zien is. Dat kan een kasteel zijn, een klooster of het is onbekend. Overigens worden de namen in diverse bronnen steeds weer anders geschreven.
Ik heb momenteel acht hoven met de naam aen gen Eijndt of andere schrijfvormen gevonden. Interessant is dat alle acht hoven die de naam aen gen Eijndt dragen, of een variant daarop, in het oorspronkelijke afstammingsgebied rondom Gelre gelegen zijn. Zouden deze Angenenten familie van elkaar zijn?
Zie de overzichtskaart.
1. De oudste Hof aen gen Eijndt die ik ben tegen gekomen ligt tegenover kasteel de Haag ten noorden van Geldern (Schloss Haag). Zoals besproken in het artikel Aan de Overkant? beweerd Eric Sengers in zijn boek over bisschop Joannes Aengenent dat de naam al zou dateren uit 1255. Hof aen gen Eijndt zou aan de overkant van kasteel de Haag liggen aan de overkant van rivier de Niers. In 1255 bestond kasteel de Haag echter nog niet en we kunnen daarom niet met zekerheid zeggen of deze hoeve er daadwerkelijk heeft gestaan. Van deze hof is niets meer te zien.
2. Ten tweede hebben we Hof aen gen Eijndt (Nu Hof Enderhof) in Schandelo. Schandelo lag ook in het voormalige hertogdom Gelre ten oosten van de Maas. Deze boerderij wordt al in 1377 genoemd behorende bij het domein van het kasteel van Arcen. Op Schandelo 13 in Velden staat er op de plek van hof aen gen Eijndt nog een soort hoeve, niet de oorspronkelijke. Tegenover de Hof staan borden met informatie over hof aen gen Eijndt.
In een boek over de familie Stappers wordt ene Lamert aen gen Eindt (1575) genoemd. Lamert zou op Schandelo gewoond hebben. De zoon van Lamert, Derick, krijgt een alias mee bij zijn huwelijk met ene Catharina, namelijk Derick aen gen Eindt, genoemd (alias) Brassen. Brassen komt van brouwen en het zou mij niet verbazen als dat de werkzaamheden van Derick waren op het moment van zijn huwelijk. In 1653 krijgt Derick recht op een stuk land met de naam Den Stap. Derick gaat zich Derick aen gen Stap noemen. Na een aantal generaties wordt aen gen Eindt > aen gen Eindt Brassen > aen gen Stap > de familienaam Stappers.
3. Hof Aengeneyndt bij Pont veranderde in 1814 van naam en werd hof Leupers. In 1401 wordt Hof Aengeneyndt al op een belastinglijst genoemd. In 1512 wordt de hof in een oorkonde genoemd en in 1530 was Jan Aengeneynd en zijn vrouw Griet den Hof eigenaren van de hof want ze verkochten de hoeve aan het Karmelietenklooster in Gelre. Mogelijk had Kasteel Langendonk rechten had op Hof Aengeneynd en hoorde het Karmelietenklooster bij het kasteel.
In 1670 is er een akkefietje. Pachter Gerhard Aengeneyndt beklaagde zich bij de kasteelheer van Langendonk dat ruiters stukken land beschadigd hadden. De hoeve is tijdens de tweede wereld oorlog in 1943 volledig vernield maar daarna weer opgebouwd.
4. Hof aen gen Eijndt in Afferden. Afferden ligt in de buurt van Boxmeer en zo’n 35 km ten noorden van Venlo. Dit hele gebied hoorde indertijd bij hertogdom Gelre. Ridder Heinrich Schenke van Nydeggen werd rond 1346 voor het eerst als heer van Afferden genoemd. Op de website GenBronnen vinden we o.a. inventarislijsten die zich bevinden in Kasteel Haag in Gelre. Heinrich erft o.a. hof “aen gen Eijndt” te Afferden. In 1541 behoudt een zoon van Heinrich bij een herverdeling, namelijk Hoen Schenke van Nydeggen, hof “aan gen Eyndt” te Afferden.
Op Afferden-Limburg.nl staat op blz. 3 bijna onderaan (zoeken met Ctrl+F): Hof an gen Eyndt (eerste pachtcontract 1541!) ongeveer op Dorpsstraat 5
5. Rond 1548 moet er een hof aen gen Ende hebben bestaan in Tegelen, 13 km ten zuiden van Schandelo (punt 2). In een kroniek uit dat gebied staat: Ten overstaan van de leenmannen Gerit van Holtmullen en Jan Wolters wordt Matthijs Haegen beleend met de tiende van de hof aen gen Ende, voor zover deze toebehoort aan het huis tot Holtmullen. Hof aen gen Ende zou bij het bezit van kasteel Holtmullen of Holtmühle hehoord kunnen hebben. In zijn huidige vorm is het kasteel 17de eeuws en te bezichtigen.
De Engerstraat in Tegelen herinnert nog aan hof aen gen Ende. Vroeger eindigde hier de bebouwde kom.
6. In Wikisage staat dat in Geloo (ten zuiden van Venlo) het goed an gen Endt moet hebben gelegen: Rond 1610 doet Welken Emontz afstand van haar gebruiksrechten op het goed In gen Sande. … Ongeveer gelijktijdig droeg Lenartgen Brel zijn derde deel van het goed In den Sandt naast het goed an gen Endt over aan Johan Emontz. Beide gebieden bestaan niet meer.
7. In 1844 wordt op een topografische kaart Huis Aengeneyndt genoemd. Het huis ligt op de weg van Capellen naar Am Muhlenwasser. Heinrich Aengeneyndt en zijn vrouw Johanna Jansen verbouwen in 1904 het huis tot wat het nu nog steeds is. Zijn zoon Wilhelm Aengeneyndt trouwt in 1925 Gertrud Heuvens. Wilhelm heeft als bijnaam Roose Wilm en zo wordt het huis ook wel genoemd Op de Roos. Hun dochter Agnes Aengeneyndt trouwt Paul van den Hõvel. Zoon Jürgen van den Hõvel is momenteel eigenaar.
8. Burg anghen Ende wordt al in de 14de eeuw genoemd.
Friedrich III von Saarwerden (Aartsbisschop van Keulen 1370-1414) nam het initiatief om het noorden van de stad Xanten te versterken. Daarbij kwam het landhuis Anghen Ende buiten de verdedigingswerken te liggen. Zie rode pijl.
Op 16 maart (jaartal ?) droeg Dietrich Anghen Ende met toestemming van zijn vrouw Belie zijn huis over aan aartsbisschop Friedrich III. Hij heeft het huis toen weer teruggekregen als leengoed.
Het belang van het landhuis en Dietrich was niet zo gek aangezien Dietrich landdrost (bestuurder over een bepaald gebied) was van 1376-1382, 1384 en 1386. Zijn zoon Dietrich was eveneens landdrost in 1387.
Hawicks, Heike, Xanten im späten Mittelalter. Köln: Böhlau Verlag 2007.
